Do czego służy nóż? Podstawowe zasady używania noży

Nóż to narzędzie stworzone przede wszystkim do cięcia, strugania oraz krojenia i tylko wtedy, gdy jest on używany zgodnie ze swoim przeznaczeniem, w przypadku jakiegokolwiek uszkodzenia, można zgłaszać roszczenia z tytułu rękojmi i gwarancji udzielanej przez producenta lub sprzedawcę.

CZYM NÓŻ NIE JEST?

W tym momencie należy uświadomić przyszłemu użytkownikowi, czym nóż nie jest, a do czego często bywa niewłaściwie używany i wykorzystywany.

Nóż nie jest łomem, a zatem nie służy do podważania czegokolwiek. Jego głownia - bez względu na to, z jakiej stali jest wykonana - ma określoną wytrzymałość na boczne obciążenia mechaniczne i jeśli zostaną one przekroczone, może się po prostu złamać.

Nóż nie jest młotkiem a jego rękojeść nie powinna służyć do wbijania gwoździ, ani do rozbijania twardych materiałów. W takim samym stopniu dotyczy to noży z głownią stałą, jak i noży składanych.

Nóż nie jest śrubokrętem. Jeśli nawet jego głownia nie ulegnie złamaniu, to bardzo prawdopodobne jest, że ostrze lub czubek się wykruszy. Do odkręcania i dokręcania śrub służy np. multitool z właściwym  śrubokrętem.

Nóż nie jest dłutem, które bez obaw można pobijać z dużą siłą metalowym młotkiem lub drewnianym kołkiem w celu odłupywania lub rozłupywania twardych materiałów na mniejsze kawałki.

Nóż nie jest otwieraczem do metalowych puszek, gdyż tego typu działania mogą zakończyć się trwałym uszkodzeniem - jeśli nie całej głowni to przynajmniej samego ostrza.

Nóż nie służy do rzucania, z wyjątkiem specjalnie do tego przeznaczonych i zbudowanych tzw. "rzutek". Przy uderzeniu o twardą powierzchnię, jeśli nawet nie za pierwszym razem, to za którymś z kolei, ulegnie uszkodzeniu.

Nóż nie jest siekierą, przecinakiem ani szlifierką kątową. To prawda, że nóż przeznaczony jest do cięcia, ale w codziennym użytkowaniu, przede wszystkim materiałów miękkich, jakich, jak patyki, mięso, warzywa czy pieczywo. Wszelkie próby tzw. "batonowania", a więc nie tylko rąbania drewna nożem, ale także cięcia cegieł, kamieni, betonu, drutu a także blachy - bez względu na to, jak wysokiej jakości noża będziemy do tego celu używali - zakończą się jego nieodwracalnym uszkodzeniem, które nie będzie miało nic wspólnego ze stopniowym zużyciem w wyniku właściwego użytkowania.

KONSERWACJA NOŻA

Nóż, jak każde inne narzędzie, wymaga świadomego użytkowania. Szczególnej troski wymagają noże, których głownie wykonane są z różnego rodzaju stali węglowych, narzędziowych i sprężynowych (Carbon V, SK5, A2, D2, M2, O1, 1095, 1085, 1055, 50 HS). Mogą one rdzewieć pod wpływem wody, soku z warzyw i owoców, wilgoci oraz potu. Co prawda z zdecydowana większość noży wykonana jest ze stali nierdzewnej, znacznie bardziej odpornej na działanie czynników atmosferycznych, niemniej jednak po każdym użyciu nóż należy umyć i wytrzeć do sucha. Co jakiś czas nic się nie stanie, jeśli przetarty zostanie szmatką nasączoną specjalnym olejem przeznaczonym do konserwacji broni, noży lub innych narzędzi, a w przypadku jego braku, zwykłym tłuszczem pochodzenia naturalnego - roślinnego lub zwierzęcego.

OSTRZENIE NOŻA

Nigdy nie należy dopuszczać do nadmiernego stępienia noża, nie tylko ze względu na późniejsze trudności w jego powtórnym naostrzeniu, ale także ze względów bezpieczeństwa. Tępym nożem znacznie łatwiej się skaleczyć niż nożem ostrym.

Pod żadnym pozorem do ostrzenia noży nie wolno używać wysokoobrotowych tarcz ściernych, gdyż w wyniku powstawania wysokich temperatur podczas ostrzenia, najczęściej następuje rozhartowanie stali. W ten sposób krawędź tnąca traci najważniejsze parametry techniczne, takie, jak twardość i odporność na uszkodzenia mechaniczne.

Na polskim rynku dostępne jest wiele różnorodnych, specjalistycznych ostrzałek do noży, których używanie wymaga jednak sporej wprawy, chociażby ze względu na konieczność utrzymania odpowiedniego kąta głowni noża podczas ostrzenia.

ZASADY BHP PRZY PRACY NOŻEM

Czyszcząc, myjąc, wycierając lub konserwując nóż, należy to robić od strony nienaostrzonego grzbietu głowni. W żadnym wypadku nie od strony ostrza, co może zapobiec przykrej niespodziance w postaci skaleczenia lub nawet poważnego zranienia dłoni.

Posługując się nożem i wykonując nim pracę wymagającą użycia nawet niewielkiej siły, bezwzględnie, jego sztych (czubek), jak i krawędź tnąca (ostrze) powinny być skierowane na zewnątrz, czyli od siebie oraz znajdować się w bezpiecznej odległości od osób przebywających w pobliżu. Pozwoli to uniknąć nieszczęśliwego wypadku, gdyby ostrze przypadkowo ześlizgnęło się z obrabianego przedmiotu.

W przypadku noży składanych, nawet tych z najbardziej pewną i niezawodną blokadą, pod żadnym pozorem nie należy nadmiernie obciążać głowni otwartego noża w kierunku jej składania. W pozycji otwartej blokady typu back lock i liner lock skutecznie zabezpieczają głownię przed przypadkowym złożeniem się i zranieniem palców dłoni, mogą jednak zawieść w przypadku celowego użycia nadmiernej siły.

Mamy nadzieję, że nie tylko uświadomiliśmy przyszłych posiadaczy noży, ale także przypomnieliśmy tym artykułem także osoby pracujące nożami już dłużej. Przypominamy, że rutyna i zapędzanie się poza właściwe przeznaczenie noża może pozbawić każdego nie tylko ulubionego narzędzia i dobrego samopoczucia, ale w skrajnych przypadkach także zdrowia a nawet życia.